Monday 6 May 2024

મમતા એપ્રિલ ૨૦૨૪ અંકની વાર્તાઓ વિશે નોંધ



 

મમતા એપ્રિલ ૨૦૨૪ અંકની વાર્તાઓ વિશે નોંધ

(૫૪૧ શબ્દો)

ઓળખ (દિવ્યેશ પુરોહિત)

દાંપત્યજીવનમાં વિખવાદ.  પતિ અકસ્માતપણે અપંગ બન્યા પછી પતિ-પત્ની વચ્ચે પડી ગયેલા અંતરની વાત. બીજી વ્યક્તિ કથનકેન્દ્ર પધ્ધતિએ કહેવાયેલી વાર્તા. રહસ્ય સાધંત જળવાયું છે. જો કે આંચકાદાયક અંત તાર્કિક જણાતો  નથી.  

પણ જવાના ક્યાં? (બાદલ પંચાલ)

જે ઘરમાં આખી જિંદગી વીતાવી હોય એ ઘર રિડેવલપમેન્ટ માટે ખાલી કરતાં સ્વાભાવિકપણે ઘરમાલિકને પીડા થાય. સરલાબેનને અનેક સ્મૃતિઓ ઘેરી વળી છે. એમાંની એક છે એક સ્ત્રીની આત્મહત્યાની. કોના મન પર કઈ વાત કબજો જમાવી દે એ સંકુલ વાત છે. વાર્તામાં કરુણ રસ ઠાંસોઠાંસ ભરેલો છે.

ક્યારેક થાય એવું (દિવ્યા જાદવ)

દાંપત્યજીવનની ખાટીમીઠી. વિષય જૂનો પણ રજૂઆત પ્રવાહી.

અલ્મા (સુનીલ અમીન)

અતિવાસ્તવવાદની વાર્તા.

“મ” નામની સ્ત્રી અને “અલ્મા” નામના પક્ષીના મૈત્રીસંબંધની વાત. પક્ષી માણસોની ભાષા બોલે છે.  “મ”એ  કોન્ટ્રાક્ટ કિલિંગનો વ્યવસાય અપનાવ્યો છે એટલે અલ્મા એનાથી નારાજ છે.  કાલ્પનિક દુનિયાની કાલ્પનિક વાર્તા.  

પુરુષોત્તમ (નિમિષા મજમુદાર)

સાંપ્રત સમસ્યા. કૃત્રિમ ગર્ભાધાન જેવા વિષય પર વાર્તા લખાઈ છે એટલે  આ વાર્તાનું સ્વાગત છે.  

આઈયુઆઈ (ઈન્ટ્રા યુટ્રેઈન ઈનસેમિનેશન) એટલે એક એવી પ્રજનનક્ષમતા સારવાર જેમાં શુક્રાણુઓને ઇંડાને ફળદ્રુપ કરવાની વધુ સારી તક આપે છે. આ સારવાર કેટલાક યુગલો અને વ્યક્તિઓ માટે ગર્ભાવસ્થાની તકોને સુધારી શકે છે.

સામાન્ય રીતે આ સારવારમાં સ્પર્મ ડોનર અને એ મેળવનાર એમ બંનેની ઓળખ એકબીજાથી ગુપ્ત રાખવામાં આવતી હોય છે. પણ અમુક સંજોગોમાં દાન મેળવનાર દંપતી સ્પર્મ ડોનરની પસંદગી કરી શકે છે.

ખડકીની સાંકડી ગલી (વિજય સેવક)

ધણીને નશો કરવા સિવાય કોઈ વાતે રસ ના હોવાથી તેમ જ પતિસુખથી વંચિત રહેવાથી સવલી ફળિયાના જ એક યુવાન જોડે લગ્નબાહ્ય સંબંધ રાખે છે. શિક્ષણ પૂરું થતાં પેલો યુવાન નોકરી માટે શહેર જતો રહે એટલે સવલીની વાર્તા સમાપ્ત થઈ જાય. તળપદી બોલીનો પ્રયોગ થયો છે.

સોલો ટ્રીપ (ઉમા પરમાર)

અમિત અને સુહાસી,  પતિ-પત્ની બંને પ્રવાસ કરવાના શોખીન. બંનેએ હંમેશા સાથે જ પ્રવાસ કર્યાં હતાં. સોલો ટ્રીપ કરવાની ઈચ્છા હોવા છતાં ક્યારેય બંને એકલા પ્રવાસે ગયાં નહોતાં. છેવટે અમિતે સોલો ટ્રીપ પર નીકળવું  પડે છે કારણ કે એની પત્ની તો એનાથી પણ વહેલી વનવે સોલો ટ્રીપ પર નીકળી ચૂકી છે. અમિતના મનોભાવોનું સરસ આલેખન.     

પુરુષાતન (નિરંજન મહેતા)

રહસ્યકથા. રાધિકાનો પતિ નપુંસક છે અને છતાં રાધિકા ગર્ભવતી બની છે. રાધિકાના પતિને શંકા છે કે રાધિકા જ્યાં કામ કરવા જાય છે તે ઘરમાલિકે રાધિકા જોડે દુષ્કર્મ કર્યું છે. ઘરમાલિક પોતે નપુંસક હોવાનું તબીબી પ્રમાણપત્ર રજૂ કરે છે. રાધિકા જોડે દુષ્કર્મ કર્યું કોણે? રસપ્રદ વાર્તા. 

દગડુ પરબનો અશ્વમેધ (જયંત કાયકિણી લિખિત મૂળ કન્નડ વાર્તા, અનુ. સંજય છેલ)

ફટાકડાના અવાજથી વરઘોડામાંનો  ઘોડો ભડકે અને વરરાજાને લઈને ભાગે અને માલિકના તબેલામાં પાછો ફરે. ઘોડાનો માલિક ખોવાયેલો ઘોડો પાછો લાવનાર યુવાન ગુલામ જોડે પોતાની દીકરીને પરણાવી દે!

ગુલામના જેની જોડે લગ્ન નિરધાર્યાં હતાં એ છોકરી હાથ ઘસતી રહી જાય! ગુલામના મોટાભાઈને ઘોડાનું ભાડું અને  જાનને જમાડવાનો ખર્ચો માથે પડે! કોણ ખર્ચો કરે, કોણ કોને પરણે! ટોટલ ગોસમોટાળો! સરસ હાસ્યવાર્તા!  

ભવિષ્યવેત્તા (કાહરેલ ચાપેક લિખિત મૂળ ત્યેક ભાષાની વાર્તા, પોલ સેલ્વરના દ્વારા થયેલા એના અંગ્રેજી અનુવાદ પરથી ગુજરાતી અનુવાદ યામિની પટેલ દ્વારા)

એક ગપ્પું સાચું પડી જાય! રસપ્રદ વાર્તા.

આપણે બેય...( નોર્મન આકાર્વી લિખિત અંગ્રેજી વાર્તા, અનુવાદઃ યશવંત મહેતા)

જ્યારે એક પુરુષ રોબોટ સેલ્સમેન કંપનીની પ્રોડ્કટ વેચવા એક સ્ત્રીના ઘેર જાય ત્યાં શું થાય? રસપ્રદ વાર્તા.

--કિશોર પટેલ, 07-05-24 10:21

###

(Disclaimer: લખાણ વાર્તાઓનું વિવેચન, સમીક્ષા કે રસાસ્વાદ નથી. આપણી ભાષામાં લખાતી સાંપ્રત વાર્તાઓની કેવળ એક દસ્તાવેજી નોંધ છે. અહીં રજૂ થયેલાં વિચારો જોડે સહમત થવું જરૂરી નથી. ભિન્ન મતનું સ્વાગત છે.)

###

Sunday 5 May 2024

પરબ એપ્રિલ ૨૦૨૪ અંકની વાર્તા વિશે નોંધ



 

પરબ એપ્રિલ ૨૦૨૪ અંકની વાર્તા વિશે નોંધ

(૩૧૨ શબ્દો)

વાંભ (રાકેશ દેસાઈ)

રતિલાલ સામાન્ય પાપભીરુ માણસ છે. બીજાનાં ઝઘડા ઉછીનાં લેવાની વાત તો દૂર રહી, પોતાને અન્યાય થતો હોય ત્યાં પણ વિરોધ કરવાનું કે ઝઘડવાનું સાહસ એ કરી શકતો નથી. ટંટાફિસાદથી દૂર રહેવાનું બહાનું કોઈક રીતે એ શોધી કાઢે છે. યુવાનીમાં કોઈ મવાલીએ ભીડનો લાભ લઈને એની પત્ની શોભાને ધક્કો મારેલો ત્યારે પણ એણે પેલા મવાલીને પડકારેલો નહીં. શોભાને એ વાતનું ઘણું ખોટું લાગેલું. શોભા ઈચ્છતી હતી કે એવા સમયે રતિલાલ કોઈક રીતે વલણ લે અને સત્યને પડખે ઊભો રહે.

આ રતિલાલ એક કન્યા જોડે થયેલા દુર્વ્યવહારનો સાક્ષી છે. રમા નામની છોકરી મોડી રાતે એને રસ્તે ખરાબ સ્થિતિમાં મળી છે. રમાની વાતો પરથી રતિલાલને જાણ થાય છે કે એક નેતાએ દુષ્કર્મ કરીને એને રઝળતી મૂકી દીધી છે. રતિલાલ પોતાના મિત્ર રમેશને ઘટનાસ્થળે બોલાવે છે. રમેશ એ સ્થળે જાય છે ખરો પણ પોલીસ પાસે જવામાં એનો સાથ આપવાની ના પાડી દે છે. પોતાની દીકરીનો લગ્નપ્રસંગ માથા પર ઊભો છે એવું એની પાસે બહાનું છે. રતિલાલને એની પત્ની શોભા ખૂબ પાનો ચઢાવે છે કે એણે રમાને ન્યાય અપાવવો જોઈએ. રતિલાલ પોતે પણ ઈચ્છે છે કે દુષ્કર્મ કરનાર નેતાને સજા મળે. એ સામે ચાલીને પોતાનું બયાન આપવા પોલીસ સ્ટેશને જાય છે.

વાંભ શબ્દનો એક અર્થ થાય છેઃ એક માપ, બે હાથ સીધા એક લીટીમાં રાખવાથી થતું માપ કે અંતર અને બીજો અર્થ ભગવદગોમંડલ પ્રમાણે વાંભ એટલે આરડ, ગાયોને બોલાવવાનો અવાજ, વાછરડાં કે ઢોરને વાળીને એકઠાં કરવા કરાતો અવાજ.

રતિલાલ પોલીસમાં જઈને નેતા વિરુધ્ધ જુબાની આપે છે કે પછી ભગવદગોમંડલે આપેલા અર્થ પ્રમાણે રખેવાળ સાદ કરે ત્યારે બરાબર ચોક્કસ ઠેકાણે ઢોરની જેમ ઊભા રહી જવાનું એને બહાનું મળી રહે છે? 

વાર્તામાં રતિલાલના માનસિક સંઘર્ષનું યથાયોગ્ય આલેખન થયું છે.

--કિશોર પટેલ, 06-05-24 10:16

###

(Disclaimer: લખાણ વાર્તાઓનું વિવેચન, સમીક્ષા કે રસાસ્વાદ નથી. આપણી ભાષામાં લખાતી સાંપ્રત વાર્તાઓની કેવળ એક દસ્તાવેજી નોંધ છે. અહીં રજૂ થયેલાં વિચારો જોડે સહમત થવું જરૂરી નથી. ભિન્ન મતનું સ્વાગત છે.)

###

 

 

Friday 3 May 2024

નવનીત સમર્પણ એપ્રિલ ૨૦૨૪ અંકની વાર્તાઓ વિશે નોંધ







 

નવનીત સમર્પણ એપ્રિલ ૨૦૨૪ અંકની વાર્તાઓ વિશે નોંધ

(૩૪૧ શબ્દો)

પિંડદાન (પન્ના ત્રિવેદી)

સાંપ્રત સમસ્યા. બાળકો ભણીગણીને મોટાં થાય ને અભ્યાસ/નોકરીધંધા માટે વિદેશ ગયાં જાય પછી પાછાં આવતાં નથી. માતાપિતાનું અવસાન થઈ જાય એવા સંજાગોમાં પણ ઘણાં સંતાનોને સ્વદેશ આવવાની ફુરસદ રહેતી નથી. એવે સમયે કેટલાંક વડીલોની અંતિમ ક્રિયા લાવારિસ ગણીને થતી હોય છે. સુકેશીના ભાગ્યમાં એવું મૃત્યુ લખાયેલું હતું. બહેનપણીનું જોઈને કથક પણ પોતાના મૃત્યુ પછી પોતાની પાછળ પિંડદાનની આગોતરા વ્યવસ્થા કરી લે છે.

સંતાનોને મોટાં કરી સંસારમાં રમતાં મૂક્યાં પછી પોતાનાં અંતિમ દિવસોમાં હિજરાતાં સ્વજનોની પીડાનું સરસ આલેખન થયું છે.

બ્રેવ ગર્લ (એકતા નીરવ દોશી)

હસતાં રમતાં અચાનક ખબર પડે કે તમને કેન્સર થયું છે તો શું હાલત થાય? રિયા નામની એક યુવાન સ્ત્રીના જીવનમાં કેન્સરનું વાવાઝોડું ધસી આવે છે. પરિણામે બદલાતી રિયાની જિંદગીનો કાર્ડિયોગ્રામ આ વાર્તામાં રજૂ થયો છે. નાયિકાના મનોભાવોનું અચ્છું આલેખન.

સર્વસ્વ (ગિરિમા ઘારેખાન)

નિવૃત્તિ પછી અકસ્માતપણે ઘરમાં જ પડી ગયાં પછી હેમાબેન આત્મવિશ્વાસ ગુમાવી બેઠાં છે. નાનીમોટી દરેક વાત માટે દીકરી નંદિની પર આધાર રાખતાં થઈ ગયાં છે. એ જ નંદિની એક વાર ઘરમાં પડી જાય છે અને હેમાબેનની મદદે જઈ શકતી નથી ત્યારે જ હેમાબેનને નંદિનીની સાચી પરિસ્થિતિ સમજાય છે. માનવમનની નબળાઈ વિશેની વાત.  

શ્યામળી શેઠાણી (ઈ કુમાર લિખિત મૂળ મલયાલમ અજ્ઞાત ભાષાની વાર્તા, અનુવાદ હસમુખ રાવલ)

ગરીબોનું ભયાનક શોષણ.

ભારતદેશમાં ગરીબી કેવી કારમી હોઈ શકે આપણે કલ્પના કરી શકતા નથી. રુપિયા બે હજાર માટે તામી પોતાની પત્નીને જમીનદાર પાસે  ગીરવે મૂકે છે પણ પછી ક્યારેય એને છોડાવી શકતો નથી.  ગરીબોનું હર એક સંભવ પ્રકારે શોષણ કરતા જાલીમ જમીનદારોની રીતરસમ પર પ્રકાશ. પોતાની માતાથી વિખૂટી પડી ગયેલી દીકરીને પોતાની માતાનો ચહેરો પણ યાદ આવતો નથી! આ તે કેવી કરૂણતા!  

અસૂયા (પારુલ બારોટ)

સંસારનું સાચું સુખ શેમાં છે? નાયિકા પોતાની બહાર ચોતરફ સુખની શોધમાં ભટકે છે ને એક સોનેરી ક્ષણે એને ખ્યાલ આવે છે કે સુખ તો પોતાની ભીતરમાં જ છે! સરસ વાર્તા. નાયિકાના મનોવ્યાપારનું સુંદર ચિત્રણ.

--કિશોર પટેલ, 04-05-24 11:10

###

(Disclaimer: લખાણ વાર્તાઓનું વિવેચન, સમીક્ષા કે રસાસ્વાદ નથી. આપણી ભાષામાં લખાતી સાંપ્રત વાર્તાઓની કેવળ એક દસ્તાવેજી નોંધ છે. અહીં રજૂ થયેલાં વિચારો જોડે સહમત થવું જરૂરી નથી. ભિન્ન મતનું સ્વાગત છે.)

###