શબ્દસૃષ્ટિ માર્ચ ૨૦૨૧ અંકની વાર્તાઓ વિષે નોંધ:

(૩૩૦ શબ્દો)

બસ, આટલી એક વાત (ધીરેન્દ્ર મહેતા):

ભારે સંઘર્ષમય સ્થિતિ ઊભી થઇ છે નાયિકાના જીવનમાં. મનના કોઇ અગોચર ખૂણે ભંડારી દીધેલો ભૂતકાળનો ભોરિંગ આળસ મરડીને બેઠો થયો છે. જીવનમાં કોઇ માણસ કરી કરીને કેટલું સમાધાન કરે?

એક યા બીજા કારણથી સૂર્યાના બીજલ જોડે નિર્ધારિત લગ્ન ઠેલાતાં ગયા. ત્યાં સુધી કે શંકા આવે કે બીજલ માટે ખરેખર શું મહત્વનું છે: લગ્ન કે પારિવારિક સંબંધો? સૂર્યાનું મન ઊઠી ગયું. લગ્નની વાતનો જ વીંટો વળી ગયો. છેવટે મન્મથ જોડે લગ્ન થયાં. દીકરી નંદા મોટી થઇ ગઇ. નંદા એક છોકરા જોડે હરીફરી રહી છે. એનું મન છે એની જોડે આગળ વધવાનું. પણ એ છોકરાનો પિતા એટલે બીજું કોઇ નહીં પણ સૂર્યાનો પૂર્વાશ્રમનો પ્રેમી બીજલ. લેખકે એ છોકરાના પિતાનું નામ તો આપ્યું નથી પણ વાર્તામાં પૂરતાં સંકેતો આપ્યાં છે. આમ નાયિકા માટે ભારે કટોકટીભરી સ્થિતિ નિર્માણ થઇ છે. નાયિકાના મનોવ્યાપારનું સુંદર આલેખન.

કેટલીક સુંદર અભિવ્યક્તિ: ૧. // વીજળીની દીપમાલા હોય છે ને, સપરમા દહાડે આપણે જેનું તોરણ બાંધીએ છીએ...એનો એક દીવો ઓલવાય કે આખી દીપમાલા અલોપ! // ૨. // ચહેરાની તાજગી અને સ્નિગ્ધતાને ભૂંસતા ભૂંસતા જ આ બધાં ચિહ્નો ચહેરા પર સ્થાયી થઇ ગયાં હતાં. //         

તારાથી રડાય નહીં (ગિરિમા ઘારેખાન):

આપણા સમાજે સ્ત્રી-પુરુષ બંને માટે જાહેરમાં વર્તન કરવા માટેના નિયમો બનાવી કાઢ્યાં છે. યોગ્ય- અયોગ્યની વિભાવનાઓ નક્કી કરી દીધી છે. સ્ત્રીએ કેવા વસ્ત્રો પહેરવાં અને કેવા નહીં એ સ્ત્રી નહીં પણ આપણો સમાજ નક્કી કરે છે! પુરુષો માટે પણ સમાજ એટલો જ અવિચારી અને અન્યાયી છે. એક માન્યતા એવી છે કે પુરુષથી રડાય નહીં!

આ વાર્તામાં સુમંતરાયને નાનપણથી જ રૂદન જેવી નૈસર્ગિક અભિવ્યક્તિ કરતાં સમાજે રોક્યો છે. છોકરો થઇને રડે છે? મોટો ભાઇ થઇને રડે છે? ઘરનો મુખ્ય માણસ થઇને રડે છે? પિતાના મૃત્યુપ્રસંગે તેમ જ દીકરીની વિદાયવેળાએ સુમંતરાય રડી શકતા નથી. ચરમસીમા તો ત્યાં આવે છે જ્યારે પત્નીના મૃત્યુપ્રસંગે પણ એમને રડતાં રોકવામાં આવે છે!

મનોવિજ્ઞાન તો એવું કહે છે કે નૈસર્ગિક અભિવ્યક્તિને માણસ રોકે તેની તંદુરસ્તી પર માઠાં પરિણામ આવી શકે છે. આમ  આ વાર્તામાં માણસોના જાહેરમાં વર્તાવ અંગે એક અગત્યનું સ્ટેટમેન્ટ થયું છે.    

--કિશોર પટેલ; 06-04-21; 05:13