નવચેતન ઓક્ટોબર ૨૦૨૩ અંકની વાર્તાઓ વિષે નોંધ

 

નવચેતન ઓક્ટોબર ૨૦૨૩ અંકની વાર્તાઓ વિષે નોંધ

(૪૦૯ શબ્દો)

વહુઘેલો (અશોક નાયક)

કન્યા ભિન્ન ધર્મની હોવાના કારણે પિતા દ્વારા પુત્રનાં પ્રેમલગ્નનો ઉગ્ર વિરોધ જેવો ચાર-પાંચ દાયકા જૂનો વિષય. રજૂઆત વર્ણનાત્મક.  

વાર્તા સંદેશપ્રધાન હોવાથી કદાચ તંત્રીએ “એડિટર્સ ચોઈસ” નો સિક્કો માર્યો હોઈ શકે. બાકી સામગ્રી અને રજૂઆત બંને ક્ષેત્રે કોઈ નવીનતા જણાતી નથી.

શીર્ષક “વહુઘેલો” પ્રેમીયુગલમાંનાં પતિ માટે નહીં પણ સસરા માટે છે. સંબંધીઓની સમજાવટને કારણે પુત્રનાં પ્રેમલગ્નને મંજૂર રાખ્યા પછી પુત્રવધૂના મધુર સ્વભાવથી પિતાનું હ્રદયપરિવર્તન થાય છે અને પુત્રવધૂથી કાયમ પ્રસન્ન રહે છે.

માધુરી (તૃપ્તિ-યશો)

લાગણીઓથી લથબથ લાંબી વાર્તા.  માધુરી નામની કોલેજની એક શિક્ષિકા નિર્મલ નામના એક વિધ્યાર્થીની તંબાકુવાળા પાન ખાવાની લતથી પરેશાન છે. નિર્મલ અન્ય વિધ્યાર્થીઓ જેવો જ એક સામાન્ય વિધ્યાર્થી છે. ભણવામાં એ હોશિયાર કે અભ્યાસેતર પ્રવૃત્તિમાં આગેવાન છે એવું પણ નથી. બસ, માધુરીના સમગ્ર ચિત્તતંત્રનો કબજો એણે લઈ લીધો છે. માધુરી આ નિર્મલને નાનપણથી ઓળખતી હતી એવું નથી. એ નિર્મલના પ્રેમમાં પડી હોય એવું પણ નથી, માધુરી પરિણીત છે અને પોતાના સંસારમાં સુખી છે. કોલેજમાં, સમાજમાં, અંગત જીવનમાં એને કોઈ સમસ્યા નથી. સમસ્યા હોય તો એક જ, આ નિર્મલની તંબાકુવાળું પાન ખાવાની લત. એની આદત છોડાવવા એ એને કોઈ મનોચિકિત્સક પાસે લઈ જતી નથી, એની લત અંગે એકાદ વાર ટકોર કર્યા બાદ કદી એની સાથે જીભાજોડી કે જીદ પણ કરતી નથી, બસ, દિવસરાત ફક્ત ચિંતા કર્યા કરે છે!  એક તદ્દન સામાન્ય વિધ્યાર્થી એક પરિપકવ શિક્ષિકાના જીવનનું કેન્દ્રબિંદુ બની જાય એ વાત ગળે ઉતરતી નથી. આ વાર્તા હાસ્યવાર્તા પણ નથી, ગંભીરપણે રજૂઆત પામેલી ભાવનાપ્રધાન પણ છેક જ અતાર્કિક વાર્તા છે.

અંતમાં લેખક ચમત્કૃતિ લાવ્યા છે પણ એમાં કોઈ ટ્વીસ્ટ નથી, આઘાત છે. સરવાળે સામાન્ય વાર્તા.

૦૦૭ રેટ બોન્ડ (ડો. રવીન્દ્ર અંધારિયા)

વિજ્ઞાનવાર્તા. પ્રયોગશાળામાં તૈયાર કરેલા ઉંદરો ગંધપારખુ કૂતરાઓની જેમ ગંધ યાદ રાખીને ગુનેગારોને ઓળખી બતાવે છે. 

લઘુકથાઓ

ગ્રામલક્ષ્મી (શાંતિલાલ ગઢિયા)

કુષ્ટરોગમાંથી સાજી થઈ હોવા છતાં ગ્રામજનો છબીલીને ગામનિકાલ કરવા ઈચ્છે છે. પણ જ્યારે છબીલી એક મૂંગા ઘાયલ શ્વાનની સુષુશ્રા કરે છે ત્યારે એ જોઈને ગ્રામજનોનું હ્રદયપરિવર્તન થાય છે.

વિશેષ-જ્ઞનો જમાનો (તુલસીભાઈ પટેલ)

કુલ ગાયો કેટલી એ પ્રશ્નનો જવાબ શોધવા એક ગણિતજ્ઞ ગાયો ગણવાને બદલે એમના પગ કેટલાં તે ગણીને ચાર વડે ભાગાકાર કરે છે. આ રચના લઘુકથા નહીં પણ ટુચકો છે.

ઘેર ઘેર ઈવીએમ (ગિરા પિનાકિન ભટ્ટ)

નવી પેઢીના સંસ્કાર વિશે કટાક્ષ.

ધી લેડી વિથ ધી લેમ્પ (અંબાલાલ ચૌહાણ)

નાનકડી અપરાધકથા.

નાની અમથી વાત (ઉમેશ જોશી)

દાંપત્યજીવનમાં મંગળફેરાનું મહત્વ.

--કિશોર પટેલ, 03-11-23 08:45

###

(Disclaimer: આ લખાણ વાર્તાઓનું વિવેચન, સમીક્ષા કે રસાસ્વાદ નથી. આપણી ભાષામાં લખાતી સાંપ્રત વાર્તાઓની આ કેવળ એક દસ્તાવેજી નોંધ છે. અહીં રજૂ થયેલાં વિચારો જોડે સહમત થવું જરૂરી નથી. ભિન્ન મતનું સ્વાગત છે.)

###